برای بسیاری از افراد استرس یک راز است و تعاریف مختلفی دارد. مردم می توانند استرس را احساس کنند و تجربه کنند یا در مورد رویدادهای استرس زا صحبت کنند، اما استرس از دیدگاه پزشکی چیست؟
به گفته موسسه ملی سلامت روان، استرس یک مکانیسم تکاملی است که برای مقابله با بسیاری از خواسته ها و عوامل استرس زا در زندگی طراحی شده است. این عوامل استرس زا بسته به فرد می توانند از بسیار جزئی تا عمده متفاوت باشند.
یک حقیقت در مورد استرس این است که استرس می تواند از درون (درونی) یا از بیرون فرد (خارجی) ناشی شود. برای درک بهتر استرس و تاثیر آن بر افراد، 8 باور غلط رایج در مورد استرس بررسی شده است.
افسانه شماره 1: استرس برای همه یکسان است.
واقعیت: استرس یک تجربه ذهنی است.
استرس چگونه بر افراد مختلف تأثیر می گذارد؟ متاسفانه پاسخ ساده نیست. استرس بسیار شخصی و ذهنی است. یک عامل استرس زا برای یک فرد ممکن است اصلاً فرد دیگری را آزار ندهد.
استرس به چند دسته تقسیم می شود. طبقه بندی استرس عبارتند از: استرس های عادی ناشی از کار، مدرسه، مسائل خانوادگی و مسئولیت های روزانه. استرسی که به طور ناگهانی در نتیجه تغییر زندگی مانند طلاق، از دست دادن شغل یا تشخیص سرطان رخ می دهد. استرس ناشی از تجربه یک رویداد آسیب زا مانند تیراندازی دسته جمعی، بلایای طبیعی و بسیاری موارد دیگر.
تاثیر استرس چیست؟ تأثیر استرس نیز بسیار به ذهن بستگی دارد. افراد ممکن است با انواع خاصی از استرس بهتر از سایرین کنار بیایند، یا بسته به نوع استرس، ممکن است سریعتر بهبود یابند.
تاب آوری در برابر استرس نیز ممکن است به ژنتیک نسبت داده شود، اگرچه تحقیقات کمی برای حمایت از این موضوع وجود دارد. به طور کلی، مقابله با استرس روزمره برای افراد آسان تر از استرس تجربه شده از یک رویداد آسیب زا، مانند استرس پس از سانحه است.
افسانه شماره 2: استرس همه جا وجود دارد و نمی توان از آن اجتناب کرد.
واقعیت: استرس را می توان در بسیاری از موقعیت ها مدیریت کرد یا از آن اجتناب کرد.
یادگیری نحوه اجتناب از استرس دشوار است و گاهی اوقات افراد نمی توانند از استرس اجتناب کنند، به خصوص زمانی که علت استرس خارجی باشد. در برخی موارد اجتناب از استرس استرس بیشتری ایجاد می کند. با این حال، راه های موثری برای غلبه بر استرس وجود دارد.
اول، برخی از عوامل استرس زا وجود دارد که می توان از آنها اجتناب کرد. به عنوان مثال، افرادی هستند که شروع یک تکلیف را تا آخرین لحظه در طول دانشگاه به تعویق می اندازند و این رفتار باعث ایجاد استرس های غیر ضروری می شود که با مهارت های مدیریت زمان موثر و فهرست مشخصی از اولویت ها می توان از آن جلوگیری کرد.
بسیاری از استراتژی های موثر مدیریت استرس وجود دارد که مردم هر روز از آنها استفاده می کنند. برخی از این استراتژی ها در زیر ذکر شده است. اما راه حل ها به موارد زیر محدود نمی شوند:
درک اینکه استرس چگونه به نظر می رسد و چه احساسی دارد
داشتن یک سیستم پشتیبانی شامل دوستان، خانواده یا همکاران
در صورت لزوم به متخصصان مراجعه کنید
ورزش روزانه (مثلا 30 دقیقه پیاده روی) می تواند استرس را کاهش دهد
تعیین اهداف روشن، واقع بینانه و قابل اندازه گیری
زمانی از روز را برای سلامت روان و آرامش در نظر بگیرید
افسانه شماره 3: استرس همیشه بد است.
واقعیت: گاهی اوقات استرس می تواند خوب باشد.
آیا استرس مفید است؟ به گفته کارشناسان دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، استرس گاهی اوقات می تواند خوب باشد. سطوح معینی از استرس می تواند فرد را هوشیارتر کند و رفتار و شناخت او را بهبود بخشد. از سوی دیگر، استرس می تواند افراد را افسرده یا بی حوصله کند. تفاوت استرس خوب و بد در این است: مدت زمانی که یک فرد استرس را تجربه می کند.
استرس حاد یا کوتاه مدت می تواند برای افراد مفید باشد، در حالی که استرس طولانی مدت یا مزمن می تواند ناتوان کننده باشد و بر حافظه و سایر فرآیندها تأثیر منفی بگذارد.
افسانه شماره 4: نداشتن علائم به معنای نداشتن استرس است.
واقعیت: فقط به این دلیل که فرد علائم یا نشانه های استرس را نشان نمی دهد به این معنی نیست که استرس ندارد.
در برخی افراد، استرس ممکن است به راحتی از طریق تغییرات رفتاری یا به طور خاص پس از رویدادهای آسیب زا ظاهر شود. در برخی دیگر، تشخیص اینکه آیا فرد تحت فشار است یا نه، ممکن است بسیار دشوار باشد. چنین افرادی ممکن است عادی به نظر برسند و استرس خود را به خوبی پنهان کنند، اما از نظر ذهنی درگیر هستند و معمولا استرس خود را از نظر روحی و روانی منعکس می کنند.
افسانه شماره 5: فقط علائم اصلی استرس نیاز به توجه دارند.
واقعیت: حتی علائم جزئی استرس نیز باید برطرف شود.
استرس می تواند به سرعت از حاد به مزمن تبدیل شود. اگر علائم مدیریت نشود. استرس مزمن با بسیاری از مشکلات جسمی ارتباط منفی دارد. از منظر فیزیولوژیکی، هورمون های استرس تاثیر واقعی بر عملکرد فرد در زندگی روزمره دارند.
تحقیقات نشان داده است که هورمون استرس بیش از حد می تواند بر:
حافظه
شناخت
یادگیری
سیستم ایمنی
سیستم قلبی عروقی
سیستم غدد درون ریز
معده
سیستم روده
به عبارت دیگر، هورمون های استرس قادرند یک پاسخ کلی در بدن ایجاد کنند، حتی اگر فرد علائم جزئی استرس را نشان دهد. درمان های رایج برای استرس شامل یادگیری تکنیک های مدیریت استرس، دارو درمانی و رفتار درمانی است.
افسانه شماره 6: استرس باعث سفیدی مو می شود
واقعیت: موهای سفید به جز استرس دلایل دیگری نیز دارند
برای مدت طولانی، این افسانه وجود دارد که موهای سفید ناشی از استرس است. اما تحقیقات این را نشان نمی دهد. اول اینکه موها خاکستری نمی شوند، اما رنگدانه مسئول رنگ مو با افزایش سن کمتر تولید می شود. بنابراین، سن عامل بزرگی در ایجاد موهای سفید است و استعداد ژنتیکی نیز بسیار مهم است.
برخی از بیماری ها و عوامل دیگری که ممکن است باعث سفیدی مو شوند عبارتند از:
کمبود مواد مغذی
رشد تومور
ویتیلیگو
آلوپسی آره آتا (ریزش مو)
بیماری قلبی
کاهش توده استخوانی
سیگار کشیدن
بنابراین، شواهد نشان می دهد که استرس عامل اصلی سفید شدن مو نیست.
افسانه شماره 7: استرس باعث سرطان می شود.
واقعیت: عوامل زیادی باعث سرطان می شوند. سرطان را نمی توان تنها به استرس نسبت داد.
به گفته موسسه ملی سرطان، ارتباط بین استرس و سرطان در بهترین حالت ضعیف است. برخی از مطالعات ارتباط بین برخی از عوامل روانی و افزایش خطر ابتلا به سرطان را یافته اند. اما باید توجه داشت که به دلیل اینکه خطر ابتلا به یک بیماری بیشتر است، به این معنا نیست که فرد قطعاً به آن بیماری مبتلا خواهد شد.
با این حال، در برخی از سرطان ها، استرس ممکن است اثرات غیرمستقیم داشته باشد، مانند تغییر سیستم ایمنی که وظیفه مبارزه با سرطان را بر عهده دارد. بنابراین، در حالی که مطالعات مشخص نکرده اند که آیا استرس به طور مستقیم باعث سرطان می شود، اثرات غیر مستقیم بر پیشرفت سرطان همچنان باید برای بیماران سرطانی در نظر گرفته شود.
افسانه شماره 8: استرس یک محرک است.
واقعیت: استرس ممکن است در برخی افراد انگیزه ایجاد کند، اما فواید انگیزه بر اثرات منفی کلی آن بر سلامتی برتری ندارد.
در یک نظرسنجی که در سال 2014 انجام شد، از کارکنان سلامت جامعه چینی در مورد استرس کاری و انگیزه آنها در رابطه با رضایت شغلی سؤال شد. این مطالعه با استفاده از دو معیار مختلف نشان داد که استرس ناشی از کار با رضایت شغلی رابطه منفی دارد.
برای برخی افراد، استرس کوتاه مدت می تواند محرک باشد. استرس حاد به برخی افراد کمک می کند تا کارهای ضروری و مهم را سریع انجام دهند و هوشیاری را افزایش می دهد. علاوه بر این، دوره های استرس حاد ممکن است به افراد کمک کند بهترین عملکرد خود را داشته باشند و خلاقانه در مورد چگونگی حل مشکلات فکر کنند. در این موارد، استرس به عنوان یک نیروی محرک ارائه می شود. اما استرس مزمن که پیامدهای منفی درازمدت دارد، کمتر محرک است و بیشتر آزاردهنده است.